Demir eksikliği bebeklik döneminden itibaren görülebilen en sık kansızlık nedenidir. Bebeklerimizde büyümenin hızlı olduğu dönemde, beslenmeyle uygun miktarda demir alamadığı zaman sıklıkla görülmektedir.
Demir hemoglobin yapısında bulunur. Hemoglobin ise kırmızı kan hücrelerinde (alyuvarlarda) çok önemli bir yapıdır. kırmızı kan hücreleri dokulara oksijen taşımakla görevlidir. Beslenmeyle yeterince demir alınamazsa kırmızı kan hücrelerinin yapımı yetersiz olacak ve kansızlık görülmeye başlayacaktır.
Demir eksikliği anemisi ciddiye alınması gereken bir durumdur. çocuklarımızın hem zeka hem fiziksel gelişiminde geriliğe sebep olabilir.
NEDEN DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ GÖRÜLÜR?
Bebekrimiz yeterince anne sütü almıyorsa veya demir içeren gıdalardan yetersiz besleniyorsa demir eksikliği anemisi görülür. Anne sütündeki demir çok iyi emilir. Anne sütü alan bebeklerimizde genellikle ilk 4 ayda demir eksikliği anemisi görülmez. Ama bebeklerimiz çok hızlı büyüdükleri için 4. aydan sonra anne sütündeki demir, bebeğimizin ihtiyacını karşılamaya yetmez genellikle. Bu durumda sağlık bakanlığımız koruyucu amaçlı, kan damlaları dağıtmaktadır. Demir eksikliğinin görülmemesi için anne sütünün 2 yaşına kadar devam etmek çok önemli görünüyor.
İnek sütünün fazla kullanılması veya inek sütü alerjisi olması durumunda kansızlık görülebilir. Özellikle ilk 1 yaşta inek sütü vermemek, 2 yaş sonrasında 2 su bardağından daha fazla inek sütü vermemek gerekir. Ama fermente süt ürünleri almasında sakınca yok, yani yoğurt veya peynir almasında bir engel yok.
Tabiki bağırsaklarda bir hastalık olması halinde demir emilimi azalacağı için yine demir eksikliği anemisi görülebilmektedir.
Daha az gürülen sebeplerden bazıları ise;
-Kanama ile kan kaybı,
-bağırsak parazitleri,
-dışkı ile gizli kan kaybı (besin alerjisinde olduğu gibi)
-makat bölgesinde çatlak
-ergenlik döneminde kız çocuklarımızda mens kanamaları
Tabiki bunların yanında çocuğumuzda çok sık hasta olması gibi bir durum varsa muhtemelen yine demir eksikliği anemisi görülecektir.
Son olarak bazı ilaçlar, kan yapısında bozukluk yaparak veya demir emilimini bozarak kansızlık yapabilmektedir.
BUNLAR VARSA KANSIZLIK OLABİLİR
En sık karşılaşılan semptom solukluk aslında. Çocuğun göz kapaklarının içine, avuç içine ve tırnak yataklarına bakarak anlaşılabilir. Bunun yanında
-SOLUKLUK
-HUZURSUZLUK
-İŞTAHSZILIK
-ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ
-ÇOK AĞLAMA VE AĞLARKEN NEFES TUTMA(KATILMA NÖBETİ)
-ÇABUK YORULMA, GÜÇSÜZLÜK
-ÇARPINTI HİSSİ
-TOPRAK, KİREÇ VB, ŞEYLERDEN YEME
Gibi bir durum varsa hemen doktora başvurulmalı ve tahliller alınıp tedavite hemen başlanması gerekir. Çocuğumuzda uygun tedaviden sonra hepsi düzelecektir.
TANI
Yukarda saydığım şikayetleri olan çocuklarımızın başvuru sonrası kan tahlilleri alınır. Bu tahliller genellikle kan sayımı, demir, demir bağlama, feritin gibi tahlilleri beraberinde folat, B12 vitamini kan düzeylerinede bakmakta fayda var. Tabiki demir eksikliği anemisinin sebepleri araştırılmalı, yetersiz beslenme veya uygun olmayan beslenme yönünden konuşulmalı, süt tüketimi sorgulanmalı, alerji vb. bir durum olması durumunda dışkı tahlilinde gizli kan araştırılmaı,idrarda kan kaybıyönünden idrar tahlili alınmalı, demir emilimini azaltan besinlerin (çay, kola) tüketimi araştırılmalıdır.
DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ TEDAVİSİ
Tedavide hem çocuğun kliniğine göre, hem kan parametrelerinin düzeyine göre düzenleme yapıyoruz. Hafif kansızlıkta beslenmesini düzenleyip takip edebiliyoruz.
Demirden en zengin gıdalar sakatatlar ve kırmızı et, ciğer, koyu yeşil yapraklı sebzeler, yumurta ve çekirdekli üzümdür. Pekmezde düşündüğümüz kadar çok demir yok aslında.
C vitamini demir emilimini arttırır. Çay, kola tüketimi demir emilimini azaltır. Anne sütündeki demir çok iyi emildiği için 2 yaşına kadar mümkünse bebeğimizin emmesi gerekir.
Demir eksikliği anemisini düzeltmek için ilaç kullanmaya karar vermişsek genellikle tedaviyi 3 ay kadar yaparız. Demir için kullanılan preparatları genelde sabah aç karnına kullanılmasını isteriz. Çünkü açken demir emilimi mide asiditesinden dolayı daha yüksektir.
Demir ilaçlarının yan etki olarak mide, bağırsak problemleri sık görülür. Bu durumda ilacı tok karnına kullanabiriz.
Demir ilacı kivi veya portakal püresi, portakal suyu veya limonata ile beraber alınırsa emilim daha iyi olacaktır.
